Gelişen teknoloji ve büyüyen ekonomi ile birlikte, e-ticarette kendi içerisinde yeni iş modelleri oluşturmaktadır. E-ticarete başlamadan önce genel olarak e-ticaret türleri ve iş modelleri hakkında da bilgi sahibi olmak gerekir. Ticaretin türlerine baktığımızda bunlar, B2B, B2C, C2C gibi İngilizce ’de karşılığı verilmiş kısaltmalardır. Bu e-ticaret türleri sıklıkla birbirine karıştırılmaktadır. Bakalım bu kısaltmalar ne anlama gelir ve aralarında ne gibi farklılıklar yer almaktadır?
E-Ticaret Nedir?
Daha önceki E-Ticaret Nedir? başlıklı yazımızda e-ticaretin ne olduğundan kısaca bahsetmiştik. Tekrar özet geçecek olursak; E-ticaret internetin tüm dünyada yayın bir hale gelmesinin ardından yapılan ticaretlerin internet platformlarında yapılmasıyla ortaya çıkan bir kavramdır. İşletmenin elinde bulundurduğu stokları veya hizmetleri çeşitli internet siteleri ve sosyal medya platformlarında pazarlayarak müşteriye sunulmasının ardından, ödeme karşılığında ürünü müşteriye ulaştırması şeklinde meydana gelmektedir.
Yaklaşık yedi aydır içinde bulunduğumuz pandemi durumu internet satışlarını önemli şekilde etkiledi, insanlar dışarı çıkmadan kalabalığa karışmadan riske girmeden evlerinden alışveriş yapmayı daha fazla tercih eder hale geldi, fiyat araştırması yaparak, çeşitli kupon kodu ve kampanyalardan faydalanarak mağaza fiyatından daha uyguna ürün bulmak mümkün. Son zamanlarda tüm bu nedenler, e-ticareti olduğundan da popüler hale getirmiştir.
E-Ticaret Türleri Nelerdir?
1-Satılan Ürüne Göre e-Ticaret
Doğrudan e-Ticaret
Mal ve hizmetlerin internet üzerinden pazarlanma şekline doğrudan e-ticaret adı verilmektedir. Örneğin ülkemizde veya yurt dışında yapılmış olan bir mobil uygulamanın indirilmesi gibi.
Dolaylı e-Ticaret
İnternet üzerinden bir ürün ödemesinin yapılması ve ardından sipariş alınması, firma sahibinin ürünü paketleyerek kargo ve kuryeler aracılığı ile müşteriye teslim etmesi veya hizmetin müşteriye verilmesine ise dolaylı ticaret adı verilmektedir. Örnek olarak bir e-ticaret sitesinden alınan bir koltuk takımı dolaylı e-ticarettir.
2-Taraflarına Göre e-Ticaret
B2B (Business to Business) – İşletmeden İşletmeye e- Ticaret
Business to Business olarak adlandırılan e-ticaret türünün Türkçe ’deki anlamı şirketler arası e-ticarettir. B2B, tanım olarak şirketler arasında ürün, hizmet veya bilgi alışverişi anlamına gelir. Bu modeli kullanan işletmeler tüketiciye bir ürün satışı gerçekleştirmezler. Spor malzemeleri satan bir üreticinin, malzemelerinin spor salonu tarafından satın alınması gibi. Ya da toptan satış gerçekleştiren bir üreticinin veya toptancının, ürünlerini mağazalara satması örnek olarak gösterilebilir.
B2C (Business to Customer) – İşletmeden Müşteriye
Adından da anlaşıldığı üzere bu e-ticaret türünde şirket ürünlerini internet üzerinden tüketiciye satmaktadır. B2C ticareti, mal ve hizmetlerin direkt olarak tüketiciye satışıdır. En yaygın olan ticaret modelidir. Örnek verecek olursak Trendyol, Hepsiburada, Gittigidiyor gibi popüler e-ticaret siteleri bu sınıftadır.
C2C (Customer to Customer) – Tüketiciden Tüketiciye
Consumer to Consumer olarak adlandırılan bu ticaret türünün, Türkçe‘deki karşılığı tüketiciden tüketiciye ticarettir. C2C’de tüketiciler online bir platform ya da web sitesinde bir araya gelerek ürün ve hizmetlerini kendi belirledikleri fiyat ile sergilerler ve tüketiciler online olarak satın alırlar. Sahibinden.com, letgo, dolap, gardrops gibi firmalar, C2C ticarete örnek gösterilebilir.
C2B (Customer to Business) – Müşteriden İşletmeye
Bu e-Ticaret türü, B2C ile ters mantıkta işlemektedir. Yani burada işletmeler bir tüketici görevi görmektedir. Bir tüketicinin hizmetlerini veya ürünlerini şirketlerin satın alması için kullanıma sunmasıdır. Bunun örneği, bir şirket logosunu özelleştiren bir grafik tasarımcı veya bir e-ticaret web sitesi için fotoğraf çeken bir fotoğrafçı olabilir.
B2G (Business to Goverment) – İşletmeden Kamuya
Bir başka popüler e-ticaret kategorisi olan bu tür, bireyler ve kamu yönetimi arasındaki tüm elektronik işlemleri kapsar. Bunun örnekleri arasında vergiler (vergi beyannameleri dosyalama) ve sağlık (bir çevrimiçi hizmet kullanarak randevu planlama) bulunur. Daha detaylı açacak olursak devletin online olarak ihale açması ve bu ihaleyi işletmelerin yine online olarak takip edip devlete ürün veya hizmet satışı gerçekleştirmesi gibi. Örneğin devlet malzeme ofisinin kamu kurumlarının ihtiyaçlarını e-ihale olarak açması gibi.
C2G (Customer to Goverment) – Tüketiciden Kamuya
C2G, küçük bir fark olsa da, B2G e-Ticaret iş modelinin tam tersidir; bu kez hükümete veya kamu idari kurumlarına değer sunan tüketiciler veya halkın üyeleridir. Bunun örnekleri arasında vergiler (vergi beyannameleri dosyalama) ve sağlık (bir çevrimiçi hizmet kullanarak randevu planlama) bulunur. C2G işlemlerini yürüten platform çevrimdışı olursa veya yayınlanamazsa, halk hiçbir sorumluluk kabul etmez.
B2E (Business to Employee) – İşletmeden Çalışana
İşletmelerin çalışanlarına sağlamış oldukları bazı kampanyalar sonucu sadece çalışanlarına çevrimiçi bir şekilde ürünlerin satılmasıdır. Örnek verecek olursak bir giyim firmasının elinde kalan ürünleri çalışanlarına internet üzerinden satması işletmeden çalışana e-ticaret türü sınıfa girer.
M2M (Machine to Machine) – Makineden Makineye
Makineler arası ticaret olarak adlandırılabilir. Makine, ağ cihazlarının insan eliyle yardım almadan bilgi alışverişinde ve eylemde bulunmasını sağlayan herhangi bir teknolojiyi tanımlamak için kullanılabilecek geniş bir etikettir. M2M iletişim genellikle uzaktan izleme için kullanılır. Örneğin, ürün yeniden stoklamada, bir satış makinesi, belirli bir öğe azalıyor olduğunda distribütöre mesaj atabilir. M2M iletişimi depo yönetimi, uzaktan kumanda, robotik, trafik kontrolü, lojistik hizmetleri, tedarik zinciri yönetimi ve filo yönetiminin önemli bir parçasıdır. Örneğin buzdolabında azalan süt için otomatik olarak sipariş vermesi gibi… Geleceğin önemli bir e-ticaret modeli olacağına inanılmaktadır.
Kaynak
https://www.eurosoft.com.tr/e-ticaret-modelleri-b2b-b2e-b2g-b2c-c2c-c2g-m2m.html
https://www.startupnedir.com/e-ticaret-turleri-nelerdir/
https://e-yaz.com.tr/e-ticaret-turleri/