İhracat ve ithalat işlemlerinde, uluslararası ticaret ile alakalı her hangi platformda en çok duyacağımız terimlerden biri GTIP olacaktır. Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu anlamına gelmektedir ve göründüğü üzere kısaltılmasından oluşmuştur. GTIP dünya ticaretinde yer alan binlerce ürünün kimlik numarası anlamına gelmektedir. Her ülkenin kendine özgü isimlendirdiği bir tarife cetveli vardır ve bu tarife cetvelleri Dünya Gümrük Örgütü tarafından düzenlenen Armonize Sistem vasıtasıyla ortaya çıkmıştır.
Tarife Cetveli toplamda 21 bölümden ve 96 fasıldan oluşmaktadır. Var olan fasıllar öncelikle 2’li kodlara ardından her bir fasıl 4’lü alt kodu olan pozisyonlara ve her pozisyon 6’lı kod olarak alt pozisyonlara ayrılmıştır. İlk 6 kod dünya üzerindeki her tarife cetvelinde aynı ürünü göstermektedir. Armonize sistem ve tarife cetvellerinin amacıda dünyada her kültürde farklı ismi olan binlerce ürüne, ihracat ve ithalatta kargaşalara sebep olmamak için ortak kimlik verebilmektir. Peki ürünler en fazla 6 kodlu olmak zorunda mıdır? GTİP numaraları ülkelerin istatistik veya detaylı gümrük verisi toplama amacıyla uzatılabilmektedir. Ülkemizde GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) numarası en fazla 12 numaradan oluşmaktadır ve düzenlemesinden Gümrük ve Ticaret Bakanlığı sorumludur. Bu numaraların anlamları şu şekildedir;
- İlk 4 rakam eşyanın pozisyon numarasını,
- İlk 6 rakam Dünya Gümrük Örgütü’ne üye olan ve tüm ülkelerce kullanılan Armonize Sistem Nomanklatür kodunu,
- 7. ve 8. rakamlar Avrupa Birliği ülkelerince kullanılan Kombine Nomanklatür kodunu,
- 9. ve 10. rakamlar uygulanan farklı vergiler nedeniyle açılan pozisyon numaralarını,
- 11. ve 12. rakamlar ise Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) ifade etmektedir.
Örnek
GTİP numarasına bir örnek vererek açıklamaya çalışalım. Örnek ürünümüz kabuklu fındık olsun. Fındık GTİP numarası 080221‘dir. Bu kod içerisinde yer alan numaralar şu anlama gelmektedir;
- İlk 2 rakam “08” Yenilen meyveler ve yenilen sert kabuklu meyveler, turunçgillerin, kavunların ve karpuzların kapukları faslını,
- İlk dört rakam “0802” Diğer kabuklu meyveler (taze veya kurutulmuş)(kabuğu çıkarılmış veya soyulmul olsun olmasın) alt pozisyonunu,
- Toplamda 6 rakam “080221” Fındıklar ve filbert (Corylus Sup.); Kabuklu (Taze veya kurutulmuş) istatistik pozisyonunu ifade etmektedir.