İthalat yada ihracat işlemlerinde ürünün bir ülkeden bir ülkeye taşınması gerekir. Kimi zaman deniz yolu, kimi zaman kara yolu kimi zamansa hava yolu veya üç yolda aynı işlemde kullanılarak taşıma işlemi gerçekleştirilir. Her taşıma şeklinde taşıyıcının ürünü taşıdığına dair bir taşıma seneti düzenlemesi gerekir. Hava yolu taşımacılığında Air Waybill( Hava Yolu Taşıma Senedi), kara yolu taşımacılığında Road Waybill/ CMR Consigment Note( Kara Yolu Taşıma Senedi), demir yolu taşımacılığında ise Rail Waybill(Demiryolu Hamule Senedi) kullanılır. Deniz yolu taşımacılığında kullanılan konşimento nedir? Ne amaçla kullanılmaktadır? Konşimentoda hangi bilgiler yer almak zorundadır? Bu soruların yanıtını bu yazımızda bulabilirsiniz.
Deniz yolu taşımacılığında malları temsil eden taşıma senedine deniz konşimentosu denir. İngilizce Ocean Bill of Lading olarak geçer. Konşimento diğer taşıma senetlerinden farklıdır. Bir konşimento malların taşıyıcı tarafından sağlam şekilde teslim alındığını belirtmeli, taşıma sözleşmesini tanımlamalı ve belirtilen malları temsil etmelidir. Senet üzerinde belirtilen malın mülkiyetini temsil eder. Diğer taşıma senetlerinin aksine konşimento ciro edilebilen kıymetli bir evraktır. Ancak ciro edilemez çeşidi de vardır. Konşimentolar nama yazılı olarak düzenlendiyse ciro edilemez. Malların el değiştirilebilmesi için konşimentonun ciro edilmesi gerekir. Yani mallar gemiye yüklendiği anda malların mülkiyeti taşıyıcıya, taşıyıcı acentesine veya gemi kaptanına geçer. Mallar gideceği yere vardığında malları teslim alacak taşıyıcıya veya acenteye konşimento ciro edilir. Mallar ancak bu şekilde el değiştirir.
Emre yazılı olarak düzenlenen konşimentolar alıcı kısımları (consignee);
“To order …..”
“To order of firma ismi”
“To order of the bearer” olarak doldurulurlarsa ciro edilebilirler.
Konşimento örneği
Bir konşimentoda mutlaka yazılı olması gereken unsurlar şunlardır;
- Düzenleyen kişinin imzası
- Taşıyanın adı, soyadı veya ticaret ünvanı
- Taşınan malın cinsi, ölçüsü, markası, ve özelliklerine ait bilgiler
- Düzenlenme tarihi ve yeri
- Kaç nüsha olarak düzenlendiği
Konşimentoda bulunması önemli olan unsurlar şunlardır;
- Kaptanın adı
- Yükletenin adı
- Gönderilenin adı
- Geminin uyruğu ve adı
- Yükleme ve boşaltma limani
- Navlunu
Ordino nedir?
Konşimentoya karşılık eşyanın çekilebilmesi talimatıdır. Ordino, yükleme ve boşaltmanın biçimi, ayrıca malın kime teslim edileceği konusunda kaptana ya da nakliyeciye verilen direktifi içeren belgedir. Malın gümrük ambarına teslim edilmesi durumunda, konşimento ile değiştirilerek mal sahibine verilen sahiplik belgesi niteliğini taşır. Bu durumda malın sorumluluğu ambarlar yönetimine ait olur. Mal gümrükten çekilirken ordino ambar yönetimine geri verilir.
Konşimento Türleri
Nama Yazılmış Konşimentolar; Alıcının emrine değil namına düzenlendiği için ciro edilemeyen konşimentolardır. Malları teslim alabilmek için orijinal nüshaya gerek yoktur. Kimlik tespitiyle teslim edilebilir.
Hat Konşimentosu; Konteyner ile yapılan taşımalarda kullanılan taşıyıcı, taşıyıcı acentası ve kaptan tarafından düzenlenen konşimentodur. Akreditif işlemlerinde en çok kullanılan yöntemdir.
Forwarder Konşimentosu; Komisyon alarak aracı olan forwarderlerin düzenlediği konşimentolardır.
Temiz Konşimento; Malların hasarsız teslim alındığına dair bilgi içeren konşimentodur. Mallarda herhangi bir hasarı bulunmayan konşimentolar temiz sayılır.
Kayıtlı Konşimento; Malların hasarlı olarak teslim alındığını gösteren konşimentolardır.
Kısa Form Konşimento; Taşımaya ilişkin kuralların konşimentonun arkasında yazmadığı konşimentolardır. Kurallar başka yerden paylaşılmış olabilir.
Charter Party Konşimento; Bünyesinde gemi kiralamasına ilişkin bir kayıt içeren konşimentolardır. Gemi sahipleri ile kiracı firmalar arasındaki sözleşmelere charter party denir ve malların taşındığı gemi böyle bir gemiyse bu charter partydir. Genellikle yüksek miktarda dökme yüklerin taşımacılığında kullanılır.
Freigt Prepaid Konşimento; Navlun bedelinin ihracatçı tarafından ödendiği konşimentodur.
Freight Collect Konşimento; Navlun bedelinin ithalatçı tarafından ödendiği konşimentodur.
