Serbest bölge ülkelerin siyasi sınırları içinde yer alan ancak teşvik amacıyla dış ticaret, vergi ve gümrük mevzuatı açısından sanki ülkelerin gümrük hattı dışındaymış gibi sayılan bölgelerdir.
Serbest Bölgelerde endüstriyel ve ticari faaliyetler için ülke içinde sağlanandan daha fazla oranda muafiyet ve teşvikler uygulanmaktadır. Türkiye’de Serbest Bölgeler Türkiye Gümrük Bölgesinin bir parçasıdır. Ancak serbest Dolaşımda olmayan herhangi bir mal gümrük rejimine tabi tutulmamaktadır. Ayrıca gümrük vergisi, ticaret ve kambiyo uygulamaları bakımından Türkiye gümrük bölgesi dışında kabul edilir. Bununla birlikte serbest dolaşımda bulunan eşyaların çıkış rejimi hükümlerine tabi tutularak konulduğu yerler olarak bilinmektedir.
Serbest Bölgeler Ne Amaçla Kurulmuştur?
Serbest bölgelerin ülke topraklarında kurulması ve faaliyet göstermesi için birden fazla amaçları olabilmektedir. Bu amaçlar hem yerel hem de ulusal ekonomi için olabilir. Hatta bazı serbest bölgeler tüm kıtayı ve bölge ticaretini de etkileyebilir. İşte serbest bölgelerin kurulma amaçlarından bir kaçı;
- Serbest Bölge yabancı sermaye yatırımlarını ve dış ticareti arttırmak,
- yerli üreticilerin dünya piyasalarındaki fiyattan girdi temin etmelerini sağlayarak uluslararası rekabet güçlerine katkıda bulunmak,
- ihracata dönük sanayilerin gelişmesini teşvik ederek ihracatı arttırmak,
- döviz girişini arttırmak,
- yeni iş imkanları yaratarak istihdam sorununun çözümüne yardımcı olmak,
- gelişmiş üretim ve yönetim tekniklerinin yurtdışından getirilmesiyle ekonomik standartları yükseltmek
Türkiye’de serbest bölgeler ile ilgili kanun ise 3218 sayılı kanundur. Bu kanun yukarıda ki yazılan amaçları amaçlamak ile birlikte serbest bölgelerin kurulacağı yerlerin belirlenmesi, bölgelerin yönetilmesi ve işletilmesini takip etmektedir.
Serbest Bölge Faydaları
Serbest bölge bulunduğu coğrafyaya oldukça faydalı olmaktadır. Bölgenin istihdam ihtiyacını sağlayabilecek fabrikalar inşa edilmesinin yanı sıra bölge içinde ticari faaliyetleri de hızlandırmaktadır. Bir serbest bölge ülkeye ne gibi fayda sağlar aşağıda listeledik;
- Ülkede kullanılması düşünülen önemli politikaların önce serbest bölgelerde uygulanarak alınacak sonuçlara göre değerlendirilmesi
- Ülkedeki ihracat rakamlarını arttırması
- İthal ürünlerle yapılan üretimlerde ithal ürünlerde vergi olmaması sebebiyle ucuza mal edilmesi ve dış dünyada ki rakiplerle rekabeti arttırması
- Serbest bölgede kurulan fabrikaların iç pazardan ürün temin ederek iç pazardaki hacmi arttırması
bir serbest bölgenin ülkeye katkıları aralarında rahatlıkla sayılabilmektedir.
Türkiye’de Bulunan Serbest Bölgeler Listesi
Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi |
Antalya Serbest Bölgesi |
Avrupa Serbest Bölgesi |
Bursa Serbest Bölgesi |
Denizli Serbest Bölgesi |
Ege Serbest Bölgesi |
Filyos Serbest Bölgesi |
Gaziantep Serbest Bölgesi |
İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi |
İstanbul Endüstri ve Ticaret Serbest Bölgesi |
İstanbul Trakya Serbest Bölgesi |
İzmir Serbest Bölgesi |
Kayseri Serbest Bölgesi |
Kocaeli Serbest Bölgesi |
Mardin Serbest Bölgesi |
Mersin Serbest Bölgesi |
Rize Serbest Bölgesi |
Sakarya İpekyolu Serbest Bölgesi1 |
Samsun Serbest Bölgesi |
Trabzon Serbest Bölgesi |
Tübitak MAM Serbest Bölgesi |
Kaynak
Ticaret Bakanlığı