Site icon Dünyada Ticaret

Ülkemizde Fındık Üretimi ve Fındık İhracatı

IMG_1918

Dünyada fındık üretiminin %70’ini tek başına sırtlayan Türkiye’de, üretimin durumu nedir? Fındık üreticisinin kanayan yarası fındığın satış fiyatı neye göre belirlenir? Dünya fındık tüketim ve üretim rakamları nedir? Bu soruların cevaplarını bu yazımızda bulabilirsiniz.

Ülkemizde Karadeniz bölgesinin ekolojik özelliklerinin fındığın yetiştirilmesine uygun olmasından dolayı Türkiye  üretimin %70’ini karşılamaktadır. Vitamin, mineral, demir, çinko ve protein bakımından oldukça zengin olan fındık, başta çikolata olmak üzere helvacılık, pastacılık ve tatlıcılık alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize gibi illerimiz başta olmak üzere toplamda 39 ilimizde yetiştirilen fındığın, ülkemiz çiftçileri açısından önemli bir gelir kaynağı olması yadsınamaz bir gerçektir. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre 400.000 çiftçi toplamda 700.000 hektar alanda üretim işini yapmaktadır. Ülke ekonomisine katkısının yanı sıra üretildiği çoğrafyanın ekolojisine de katkı sağlamaktadır. Genellikle yağışlı bölgelerde yetiştirildiği için o bölgelerde toprak kayması riskini azaltmaktadır.

Dünya Fındık Üretimi

60’lı yıllarda yıllık 250 bin ton olan fındık üretimi günümüzde yaklaşık olarak 1 milyon tondur. 2017 yılında toplamda 997 bin ton üretilen fındığın 675 bin tonluk kısmını Türkiye tek başına üretmiştir. Türkiye’yi bu alanda takip eden ülkeler ise 100 bin ton ile İtalya ve 60 bin ton ile Gürcistan’dır. ABD, İspanya, Azerbaycan ve İran’da hatrı sayılır  diğer üretici ülkelerdir. Yıllık yaklaşık olarak 1 milyon ton yapılan üretim, toplamda yine yaklaşık olarak 1 milyon hektar alanda üretilmektedir ve Türkiye 700 bin hektar alanla yine zirvededir. Türkiye’yi 74 bin hektar alanla İtalya ve 29 bin hektar alanla Azerbaycan takip etmektedir.

Ülkemizde Üretildiği Bölgeler

Ülkemizde üretilen fındığın büyük bir miktarı Karadeniz bölgesinde üretilmektedir. Karadeniz bölgesi ekim alanı bakımından diğer bölgelere nazaran daha büyük olmasından dolayı üretime öncülük etmektedir. Fındık dikim alanların %60’lık kısmı Doğu Karadeniz bölgesinde, %19’luk kısmı Batı Karadeniz bölgesinde ve %21’lik bölümü ise Doğu Marmara bölgesindedir. 2017 verilerine göre, 2017 yılında üretilen fındığın %53’lük kısmı Doğu Karadeniz bölgesinde, %26’lık kısmı Marmara bölgesinde ve %21’lik kısmı ise Batı Karadeniz bölgesinde üretilmiştir.

Türkiye’de dikim alanı bakımından en büyük ilimiz Ordu ilidir. Fındık ülkemizde daha çok Giresun iliyle özdeşleştirilmiş olsada yaklaşık %33’lük dikim alanı oranıyla en çok alan Ordu ilimize aittir. Ordu’yu %17 ile Giresun ve %13 ile Samsun ili takip etmektedir.

İhracat Rakamları ve İthalatçı Ülkeler

Fındık ihracatı ülkemiz ekonomisi açısında çok önemlidir çünkü üretilen fındık, tamamen milli kaynaklarla üretildiği için döviz girdisi bakımından değerlidir. Türkiye 2017 yılında 235 bin ton iç fındık ihraç ederek 1 milyar 882 milyon dolar gelir elde etmiştir. 2017 yılını takip eden 2018 yılında ise şu ana kadar 173 bin ton iç fındık ihraç edilerek 1 milyar 103 milyon dolar döviz girdisi sağlanmıştır.

Üretilen fındığı genellikle Avrupa ülkelerine ihraç etmekteyiz. Bunun nedeni ise dünyada çikolata üreticilerinin çoğunun Avrupalı ülkeler olmasıdır. Fındığın kullanıldığı en büyük pazar çikolata pazarıdır. 2017 yılında fındık ihracatı gerçekleştirdiğimiz ülkelere baktığımızda bu ülkelere Almanya’nın liderlik ettiğini görürüz. Dünya’nın en büyük çikolata üreticisi olan Almanya toplam ihracatımızın %24’lük kısmını oluşturur. Almanya’yı %20’lik yüzde ile İtalya, %8’lik yüzde ile Fransa ve %4’lük yüzdelerle Kanada ve Polonya takip etmektedir.

Peki Fındık Fiyatı Neye Göre Belirlenir?

Dünyada üretim ve dikim alanı bakımından lider olmamıza rağmen fındığın bütün kaymağını yabancılar yemektedir. Bunun nedeni üreticinin elindeki fındığa az değer biçilmesidir. Türkiye’de fındık fiyatları rekolteye göre belirlenmektedir. Rekolte; tarım alanında bir yılda elde edilen bir ürünün toplamı manasına gelmektedir. Tarım Bakanlığın yaptığı rekolte tahminine göre o yıl uygulanacak taban fiyat belirlenir. Peki bu ne demektir? Yapılan bu uygulama, üretimde yaşanılan ekolojik olaylardan sonra toplam miktarın az olması durumunda fındık fiyatının artması anlamına gelir. Tam tersi bir durum gerçekleşirse, yani o dönem üretim çok verimli geçerse bu durum fiyatın az olması anlamına gelmektedir. Peki bu durum üreticiyi nasıl etkilemektedir? Fındığın fiyatının üreticiyi etkileyen bağlı değişkenlere göre değerlendirilmemesi üreticiyi tabiki kötü etkilemektedir. Misal olarak; Fındığın maliyetinin 10 TL olarak açıklandığı bir ortamda fındığın alış fiyatının 9 TL olması hiç açıklanabilir değildir. Üretici fındığı zarar etmek için mi üretmektedir?

Fındığın fiyatı belirlenirken üreticiler dikkate alınmalıdır. Ülkemizde çoğu ailenin tek geçim kaynağı olan fındığın, yeterli değeri bulamamasından dolayı kırsal alandan kentlere olan göç artmıştır. Bu da ülkemizdeki tarımı sekteye uğratmaktadır. Üretiminin %70’e varan kısmı ülkemizde olmasına rağmen fındığın hala bugün lüks çerezler arasında olması ise işin ayrı bir boyutudur.

Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 

Exit mobile version