Bankaların akreditif adı altında vermiş oldukları ödeme güvencesi sadece uygun ibrazın yapılması şartı ile geçerlilik kazanır. Bundan dolayı uygun ibrazı bir çeşit ödeme yöntemi olarak isimlendirebiliriz. Akreditif esası ile şarta bağlanmıştır. Daha detaylı açıklayacak olursak akreditifin şartlarına, bu kuralların uygulanabilir hükümlerine ve uluslararası standart bankacılık uygulamasına uygun bir ibraz anlamına gelmektedir.
Ticari anlaşmalarda duymuş olduğumuz uygun ibrazı özetleyecek olursak; ihracatçı öncelikle yükleme yapar ve yükleme yaptığını gösteren belge ile bankaya bu durumu ibraz eder. İbraz edilen belgenin uygun olup olmadığını banka kontrol etmektedir. Eğer banka kendilerine ibraz edilen belgelerin uygunluğuna karar verirse ödeme yapmakla mükelleftir. Aksi halde UCP 600 madde 16’ya göre ibrazı gerçekleştiren kurama bildirimde bulunmak zorundadır. Uygun ibraz konusunun daha iyi anlaşılması için akreditif konusunun iyi incelenmesi gerekmektedir. Akreditifin ne olduğu ve nasıl açılacağı ile alakalı yazımızı okuyabilirsiniz.
Akreditif İşlemleri İçerisinde Yer Alan Bankalar Listesi
- Amir Banka (Issuing Bank)
- Teyit Bankası (Confirming Bank)
- İhbar Bankası (Advising Bank)
- Görevli Banka (Nominated Bank)
- İştira Bankası (Negotiating Bank)
- Rambursman Bankası (Reimbursing Bank)
- Devir Bankası (Transfer Bank)
Amir Banka Sorumlulukları
- Akreditifi açtığı andan itibaren ibrazı karşılamakla dönülmez şekilde yükümlüdür.
- Doğrudan kendisine yapılan uygun ibraz karşısında amir banka ibrazı karşılamalıdır.
- İbrazı şart koşulan belgelerin görevli bankaya ibraz edilmesi ve belgelerin uygun bir ibrazı oluşturması kaydıyla eğer görevli banka; akreditif lehtarına ödeme yapmıyor (görüldüğünde ödemeli akreditif altında) veya akreditif lehtarına karşı vadeli ödeme yükümlülüğüne girmiyor veya girmiş olduğu vadeli ödeme yükümlülüğüne rağmen ödeme vadesinde ödeme yapmıyor (vadeli ödemeli akreditiflerde) veya görevli banka kendi üzerine çekilen bir poliçeyi kabul etmiyor veya poliçeyi kabul etmiş olduğu halde poliçenin ödeme vadesinde ödeme yapmıyor (poliçe kabulü ile açılmış akreditiflerde) ise amir banka ibrazı doğrudan karşılamalıdır.
- İbrazı şart koşulan belgelerin görevli bankaya ibraz edilmesi ve belgelerin uygun bir ibrazı oluşturması kaydıyla; eğer akreditif görevli bir bankanın gişelerinde iştira yöntemiyle kullanımda ise ve o görevli banka iştira işlemi yapmadığı takdirde; amir banka ibrazı karşılamalıdır.
- Bir amir banka uygun bir ibrazı karşılayan veya iştira eden ve belgeleri amir bankaya gönderen görevli bir bankayı ramburse etmekle yükümlüdür.
Teyit Bankası Sorumlulukları
- Akreditife teyidini eklediği andan itibaren uygun ibrazı karşılamakla veya iştira etmekle dönülemez biçimde yükümlüdür.
- Teyit bankası, akreditif teyit bankasının gişelerinde belgelerin ibrazı üzerine ödeme, vadeli ödeme veya poliçe kabulü yöntemiyle kullanımda olduğu takdirde; kendisine yapılan uygun ibrazı karşılamalıdır.
- Akreditif diğer görevli bankanın gişelerinde belgelerin ibrazı üzerine ödeme yöntemiyle kullanımda olduğu ve o görevli banka ödeme yapmadığı takdirde; ibrazı karşılamalıdır.
- Görevli banka vadeli ödeme yükümlülüğüne girmediği veya girmiş olduğu halde ödeme vadesinde ödeme yapmadığı takdirde teyit bankası ibrazı karşılamalıdır.
- Teyit bankası, akreditif diğer bir görevli bankanın gişelerinde poliçe kabulü yöntemiyle kullanımda olduğu ve o görevli banka kendi üzerine çekilen bir poliçeyi kabul etmediği veya kabul etmiş olduğu halde poliçenin ödeme vadesinde ödeme yapmadığı takdirde; ibrazı karşılamalıdır.
- Teyit bankası, akreditif diğer bir görevli bankanın gişelerinde iştira yöntemiyle kullanımda olduğu ve o görevli banka iştira işlemi yapmadığı takdirde; ibrazı karşılamalıdır.
- Teyit bankası, akreditif teyit bankasının gişelerinde iştira yöntemiyle kullanımda olduğu takdirde rücu hakkı olmaksızın iştira işlemi yapmalıdır.
- Bir teyit bankası uygun bir ibrazı karşılayan veya iştira eden ve belgeleri teyit bankasına gönderen diğer bir görevli bankayı ramburse etmekle yükümlüdür.
İhbar Bankası
İhbar bankasının görevi, akreditif lehtarının lehine akreditif açıldığını ve açılmış olan akreditifin şartlarının neler olduğunu iletmektir. İhbar bankası, sadece kendisine iletilmiş olan akreditifi lehtara ihbar etmekle yetinmesi durumunda ödeme ile ilgili hiçbir yükümlülük altına girmemektedir.
Görevli Banka
Teyit bankası olmadığı sürece ibrazı karşılar veya iştira etmek için verilen bir yetki, görevli bankanın ibrazı karşılamayı veya iştira etmeyi açıkça kabul ederek bunu lehtara açıkça bildirdiği hal dışında o görevli bankayı ibrazı karşılamak veya iştira etmek için herhangi bir yükümlülük altına sokmaz.
İştira Bankası
Poliçeleri iştira etmesi için akreditifle yetkili kılınmış olan bankadır. Görevli banka ile benzerlik göstermektedir.
Devir Bankası
Transfer edilebilir akreditiflerde devir bankası rol oynamaktadır.
Rambursman Bankası
Genellikle, akreditif bankası ile ödeme bankası arasında bir hesap bağlantısının bulunmadığı durumlarda rambursman bankası devreye girmektedir. Rambursman bankası, amir bankanın ödeme ajanıdır. Amir bankadan aldığı talimata göre, bu talimatta belirtilen bankanın talebi üzerine, akreditif bedelini öder ve amir bankanın hesabına borç kaydeder. Rambursman bankası, talep halinde akreditif işleminin detaylarına girmeden ödeme yapmaktadır.
Uygun ibraz konusunun daha iyi anlaşılması için akreditif konusunun iyi incelenmesi gerekmektedir. Akreditifin ne olduğu ve nasıl açılacağı ile alakalı yazımızı okuyabilirsiniz.
Akteditif Nedir? Akreditif Nasıl Açılır?